„Jest rzeczą dramatycznie pilną, by Kościół przestał milczeć o tym, co jest nadprzyrodzone. Albowiem ostateczna walka dokona się pomiędzy królestwem Chrystusa a szatanem na polu rodziny i małżeństwa, które są kolebką powołań i misji w Kościele” – te słowa kard. Carlo Caffarry przypomniał abp Wacław Depo, metropolita częstochowski, który 9 maja przewodniczył Mszy św. w kościele seminaryjnym pw. Jezusa Chrystusa Najwyższego i Wiecznego Kapłana na rozpoczęcie Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej nt. aktualnych wyzwań teologii zorganizowanej przez Polskie Towarzystwo Teologiczne w Krakowie – Oddział w Częstochowie oraz Wyższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Częstochowskiej.
- Sens teologii polega na tym, aby wejść w myślenie Chrystusa. I w Nim szukać odpowiedzi – mówił na początku Mszy św. ks. dr Grzegorz Szumera, rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Częstochowie.
W homilii abp Depo podkreślił, że „nieodgadnioną tajemnicą pozostaje fakt, że wiara będąc darem miłości Boga jest zarazem zaproszeniem do zmagania się człowieka o jej kształt i realizację w życiu”.
Metropolita częstochowski odnosząc się do czytań mszalnych wskazał na „posłuszeństwo i dyspozycyjność Filipa, aby podjąć wyzwania ewangelizacyjne i służyć pomocą w interpretacji Pisma”. - Filip oddał się Bogu na służbę Ewangelii – mówił metropolita częstochowski.
Arcybiskup przypomniał słowa św. Pawła VI z adhortacji „Evangelii nuntiandi”: „Czy wierzycie w to, co głosicie? Czy żyjecie tym, w co wierzycie? Czy naprawdę głosicie to, czym żyjecie? Świadectwo życia, jak nigdy przedtem, stało się dziś najkonieczniejszym warunkiem skuteczności naszego przepowiadania. Z tego powodu jesteśmy odpowiedzialni za wszelki postęp i owocność Ewangelii, którą głosimy” – pisał wielki papież Soboru Watykańskiego II.
Abp Depo wskazał również na „relację zachodzącą pomiędzy wiarą a życiem wiecznym, które jest darem bliskości i zjednoczenia z Jezusem, ale już teraz i tutaj w sakramencie chrztu i sakramencie Eucharystii”.
Metropolita częstochowski zacytował również słowa, które aktor Piotr Fronczewski wypowiedział nad trumną swego mistrza i przyjaciela Gustawa Holoubka. „Pozostawiasz nas w czasach kryzysu słowa, kiedy człowiek zastanawia się nad Boskością Chrystusa, mówi o »Bogu urojonym«, próbuje przypisać historii kłamstwo i blef, o miłości mówi jak o przedmiocie ewolucji, podobnej skrzydłom u ptaków i płetwom u ryb. Zastanawiamy się, czy przypadkiem nie zostaliśmy bezmyślnie rzuceni z nicości w nicość. Chcę powiedzieć teraz, bo nie wszystkie rozmowy udało nam się dokończyć, (...), chcę powiedzieć za Ciebie, bo nie wiem, czy zdążyłeś, ponieważ byłeś zajęty żmudnymi i trudnymi przygotowaniami do podróży, (...) Chcę powiedzieć: »Wierzę w Boga Ojca wszechmogącego, stworzyciela nieba i ziemi...« - mówił Piotr Fronczewski, cytując niemal całe wyznanie wiary chrześcijańskiej.
- Oby wszyscy ludzie posługujący słowu mieli to poczucie więzi z Bogiem – zakończył abp Depo.
Po Mszy św. w auli im. Jana Pawła II odbyła się pierwsza część konferencji. Swoje referaty zaprezentowali: ks. prof. dr hab. Jan Orzeszyna (Uniwersytet Jana Pawła II w Krakowie), ks. prof. dr hab. Marek Tatar (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) i ks. dr hab. Sławomir Zieliński (Uniwersytet Śląski w Katowicach).
Otwierając sesję ks. dr hab. Paweł Maciaszek, kierownik Częstochowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Teologicznego w Krakowie podkreślił m. in., „jak ważne jest pytanie o właściwą postawę teologów wobec nie zrozumienia Kościoła we współczesnym świecie”.
Natomiast w swoim słowie abp Depo przypomniał, że „religia jest więzią osobistą z Bogiem, a nie jest jakimś zjawiskiem i fenomenem, który można opisać”.
Prowadzący sesję ks. dr Jarosław Grabowski, redaktor naczelny tygodnika katolickiego „Niedziela” zaznaczył, że „teologia staje przed wyzwaniami fideizmu i subiektywizmu” - Ważnym tematem jest język teologii. Istotne jest to jak mówić o Bogu. Teologia powinna być otwarta na znaki czasu – mówił ks. Grabowski.
Następnie ks. prof. dr hab. Jan Orzeszyna pokazując wyzwania współczesności, na które musi odpowiedzieć teologia moralna podkreślił, że „współczesny kryzys jest wezwaniem do podjęcia drogi rozwoju” - Słuchanie słowa Bożego jest podstawą odnowy moralnej. Ważne jest głoszenie moralności ludzkiego postępowania wynikającej z Objawienia Bożego – mówił ks. Orzeszyna i równocześnie wskazał na moralność społeczną, jako wyzwanie stojące przed teologią moralną.
- Do pogłębienia są wciąż takie tematy jak: grzech społeczny, moralność polityczna, gospodarcza, globalizm i ekologia. Podstawą zdrowej moralności jest właściwa antropologia teologiczna mająca wymiar personalistyczny – mówił prelegent.
- Język teologii moralnej wymaga wciąż odnowy, ale tak by nie zamazywać prawdy. Najsilniejszym orędziem w głoszeniu moralności chrześcijańskiej jest świadectwo. Zauważa się brak spójności między głoszonymi zasadami moralności a wyborami wiernych – kontynuował ks. Orzeszyna i zwrócił uwagę na to, że nie tylko trzeba przygotowywać do przyjścia sakramentów, ale do życia sakramentami.
- Do ponownego przemyślenia jest sprawa kremacji ciał po śmierci. Chodzi o szacunek do ludzkiego ciała po śmierci. Zmienia się bowiem rozumienie ludzkiej śmierci i jest odchodzenie od praktyki modlitwy za zmarłych – kontynuował teolog.
O wyzwania wobec duchowości mówił ks. prof. dr hab. Marek Tatar, który wskazał na pokusę współczesnego gnostycyzmu. - Największym zagrożeniem jest relatywizm, ponowoczesność. Odeszliśmy od poznania natury mistycznej. Dzisiaj pokazuje się doświadczenie wiary jako przeciwwagę do postępu – mówił ks. Tatar i dodał: „Paradygmatem musi pozostać prawda”.
Natomiast ks. dr hab. Sławomir Zieliński pokazał wyzwania stojące wobec teologii w spotkaniu ze współczesną kulturą . Odnosząc się do myśl teologicznej abp. Josepha Doré prelegent wskazał na zjawisko pluralizmu kultur i przypomniał, że „podstawą dla relacji chrześcijaństwa, teologii i kultury jest misterium Wcielenia”.
- Świat zamknął się w sobie. Wydaje się, że Bóg stracił kredyt zaufania w oczach współczesnego człowieka. Człowiek staje wobec ryzyka utraty swojej najgłębszej tożsamości. Dlatego wyzwaniem dla teologii jest wskazanie na integralną koncepcję człowieka. Powrót do humanizmu chrześcijańskiego i pokazanie pojęcia Boga – mówił ks. Zieliński i zacytował słowa św. Pawła VI, który w adhortacji „Evangelii nuntiandi” pisał: „Rozdźwięk między Ewangelią a kulturą jest bez wątpienia dramatem naszych czasów, jak był nim także w innych epokach. Dlatego trzeba dołożyć wszelkich starań i zabiegów, żeby ewangelizować troskliwie ludzką kulturę, czy raczej same kultury”.
W drugiej części konferencji teolodzy zgromadzili się w poszczególnych sekcjach, by wspólnie podjąć refleksje na takimi zagadnieniami jak m. in.: wychowanie moralne istotnym aspektem wychowania młodzieży, katecheza dorosłych w Polsce przeciwwagą wobec postmodernistycznej prowokacji, Miłosierdzie Boże a wieczne potępienie, o teologicznych możliwościach kina, wyzwania teologii w kontekście rozwoju sztucznej inteligencji, uwielbienie w doświadczeniu religijnym wspólnot pentekostalnych a perspektywa katolicka oraz ewangelizacja a środki społecznego przekazu i portale społecznościowe.
W konferencji wzięło udział ponad 40 prelegentów z ośrodków naukowych takich jak m. in. Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wyższy Instytut Teologiczny w Częstochowie, Wyższe Seminarium Duchowne w Częstochowie, Uniwersytet Opolski i Uniwersytet Śląski w Katowicach.
Polskie Towarzystwo Teologiczne zostało założone przez profesorów Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie, w 1924 r. Ogromną rolę u jego początków odegrał ks. prof. Aleksy Klawek. Zadaniem PTT było ożywienie obumarłego w czasie zaborów ruchu naukowo-teologicznego i zainteresowanie nim najszerszych kręgów duchowieństwa.
Oddział PTT w Częstochowie istnieje od 1997 roku. Skupia duchownych i świeckich, wykładowców Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Częstochowskiej i Instytutu Teologicznego w Częstochowie, pracowników Kurii Metropolitalnej, duszpasterzy parafialnych, katechetów oraz inne osoby świeckie. W ramach swej działalności oddział organizuje okolicznościowe odczyty, sympozja i sesje naukowe. Specyficzną formą działalności częstochowskiego oddziału są organizowane co pewien czas Zaduszki Teologiczne poświęcone pamięci zmarłych członków PTT w Częstochowie.
Pierwszym kierownikiem Oddziału PTT w Częstochowie był ks. dr Teofil Siudy. Następnie funkcję tę pełnił ks. dr Jerzy Bielecki, a obecnie jest nim ks. dr hab. Paweł Maciaszek.
Tekst: Ks. Mariusz Frukacz/Niedziela
Fot. z Mszy św.: Beata Pieczykura/Niedziela
Fot. z konferencji: Magda Nowak/Niedziela
DR WACŁAW DEPO METROPOLITA CZĘSTOCHOWSKI
Maryjo, Matko życia, módl się za nami.
Święty Pawle Pierwszy Pustelniku, módl się za nami".
15 stycznia 2019 r.